Donderdag 24 augustus 2023.
Bij de moord op Wagnerleider Prigozjin gisteravond, zat Putin op hetzelfde moment in een theaterzaal, de 80-jarige verjaardag te vieren van de overwinning van de Sovjets op de Duitsers bij de Slag om Kursk. Dus toch. De Russen begrijpen dus heel goed, wat er in Oekraïne nu aan de hand is. Namelijk hetzelfde als wat er in juli 1943 gebeurde bij de Slag om Kursk. In ‘het westen’ heeft men dat niet door. Ik .heb er nog helemaal niets over gelezen.
Vrijdag 4 augustus 2023.
Al een tijd vallen me de overeenkomsten op tussen de Slag bij Kursk (door Duitsers Unternehmen Zitadelle genoemd) in juli 1943 en de huidige Russisch – Oekraïense oorlog. Na de voor de Duitsers dramatisch verlopen slag bij Stalingrad, waar een heel Duits leger zich in februari 1943 moest overgeven, sloegen de Sovjets de Duitsers over de hele linie een stuk naar achteren, totdat het front eind maart 1943 tot stilstand kwam, zoals elk jaar, omdat dan de dooi inviel met doorgaans veel regen en alle wegen aldaar veranderen in modderpoelen, zonder dat er nog een vaste bodem onder zat en alle voertuigen stilstonden. Dat gold uiteraard voor beide partijen. Pas als de wegen weer genoeg waren opgedroogd, met wat warmer weer, doorgaans vanaf eind april/ begin mei ging de strijd dan weer verder, totdat het opnieuw regentijd werd in de loop van september en de strijd weer stopte totdat de wegen weer bevroren waren, vanaf eind oktober. Enzovoorts.
Toen het front eind maart 1943 tot stilstand kwam, was er een min of meer doorgaande lijn vanaf Leningrad tot de Zwarte Zee, maar ter hoogte van Kursk was er een soort bult ontstaan in het door de Duitsers bezette gebied, van tweehonderd kilometer lang en 150 kilometer diep. Simpele schets van de situatie vanaf begin april 1943:
Charkiv ligt tegenwoordig in Oekraïne, dus het speelt zich pal ten noorden van het huidige Oekraïne af, in Rusland. De pijlen geven het Duitse plan aan, dat als het zou slagen tot een zeer grote omsingeling van heel veel Sovjet militairen en -uitrusting zou komen. De Duitse legerleiding meldde aan Hitler dat de Duitse legers vanaf 28 april 1943 in de aanval konden gaan. Maar de grond was nog te drassig, dus als nieuwe startdatum werd vervolgens 3 mei 1943 gemeld. Maar van Hitler moest de aanval verder worden uitgesteld. De Duitsers waren in afwachting van de nieuwe tanks Tiger en Panther, die in de komende weken en maanden zouden worden geleverd. De nieuwe Duitse tanks zouden veel makkelijker de Sovjets kunnen verslaan dan de oudere modellen, aldus Hitler. Zijn generaals waren het daarmee totaal oneens. Met wachten geef je de vijand gelegenheid om zich diep in te graven in meerdere linies achter elkaar en dan konden ook de beste tanks daar niks meer aan veranderen. En zo gebeurde het ook. De Russen maakten enorme mijnenvelden met miljoenen mijnen, overal tankgrachten, bunkers en tankversperringen en dat dan enkele keren achter elkaar, tot wel vijf lagen toe. Daar gaven de Duitsers de Russen twee volle maanden de gelegenheid voor en die gelegenheid hebben ze ook ruimschoots gebruikt. Op 4 juli hadden de Duitsers volgens Hitler genoeg van de modernste tanks en begon de aanval. De Duitsers slaagden er nog wel in om de eerste verdediging te doorbreken en op sommige plaatsen zelfs de tweede linie, maar het offensief liep compleet vast in de mijnenvelden, bunkers en tankversperringen. Na een dag of tien gaven de Duitsers het op: er was geen doorkomen aan. Vervolgens gingen de Russen in de aanval en werden de Duitsers weer verder teruggedreven. Het lijkt heel erg op wat we nu meemaken. Ook nu hebben de Russen langs het hele front enorme mijnenvelden aangelegd en verdedigingslinies in meerdere lagen. Zelfs met de beste wapens, die de Oekraïners nu hebben, is er geen doorkomen aan. De geschiedenis herhaalt zich dus toch. Al is het nooit precies hetzelfde.
Dinsdag 29 november 2022.
Als de stroom uitvalt, het water of het gas of alle drie tegelijk, kan ik nog makkelijk een week of zelfs enkele weken vooruit. Het enige dat al decennia door mijn hoofd zweeft is om een wereldradio op batterijen te kopen. Want als inderdaad de stroom een keer voor langere tijd uitvalt, mis ik ook meteen alle informatie waarom dat eigenlijk is en dus ook wanneer het weer hersteld kan zijn. Want dan doen radio en tv en na enige tijd ook je mobiele telefoon het niet meer en val je in een informatiewoestijn. En dat is voor deze informatiemaniak, dramatisch. Nu is dat lange uitvallen nog nooit eerder gebeurd, zo lang als ik leef, maar geen mens weet of en wanneer dat dan nog gaat gebeuren. In elk geval zijn de tijden, met de Oekraïense oorlog gaande, een stuk onzekerder geworden. Het moet nu toch eindelijk een keer gaan gebeuren.
Zondag 23 oktober 2022.
Na de opmars van de Oekraïners, de laatste weken, zowel in het oosten van hun land, ten zuiden van Charkiv, als in het zuidwesten van de strijd, omgeving Cherson, lijkt er wel een soort stilstand gekomen. Toch zijn er wel signalen van een mogelijke voortgang. Zo worden vanaf vandaag ‘onmiddellijk’ alle bewoners (die dat willen?) over de Dnipro geplaatst, maar ook het Russische marionettenbestuur gaat de rivier over, alsmede blijkbaar nogal wat zwaar Russische legermaterieel. Dat wijst toch allemaal op een op handen zijnde opmars van de Oekraïners in het gebied. Althans volgens de Russen. De Oekraïeners houden begrijpelijkerwijs de kaken op elkaar. Van de voortdurende aangekondigde winter in het gebied is overigens nog totaal geen sprake. De temperaturen zijn er vergelijkbaar met die bij ons, ook zover het oog reikt. Misschien een enkel graadje minder, maar veel is het niet. Ook in Moskou dooit het nog volop, al is het er iets frisser duin Kiev, ook nog de komende tien dagen. Dat is toch heel anders dan ik uit de vele beschrijvingen van eind 1941 ken, met de opmars van de Duitsers richting Moskou, toen het eind oktober al duidelijk vroor. Dat is dus nog een invalshoek, dat we toch duidelijk met een klimaatverandering bezig zijn, in elk geval wat de temperaturen aangaat.
Op 24 februari 2022 begint de inval van Rusland in Oekraïne.
Eén van mijn hobby’s is: het bestuderen van de (krijgs)geschiedenis. Zo heb ik intussen een – vind ik – indrukwekkende verzameling boeken over de Tweede Wereldoorlog: tegen de driehonderd schat ik. Een relatief nieuw verzamelobject van mij is Duitse divisieverslagen. De Duitsers hebben in WO II zo’n 550 divisies opgesteld, waarvan ik nu van ongeveer 40 het divisieverslag heb. Dus deze hobby maak ik nooit af. Ik verzamel speciaal de Duitse, omdat immers oorlogen altijd worden beschreven vanuit het gezichtspunt van de winnaar(s). Dan worden de tekortkomingen van de winnaars weggelaten of gebagatelliseerd, terwijl datzelfde geldt voor de prestaties van de tegenstander. Door juist de verliezer te bestuderen kom je tot een afgewogener en eerlijker oordeel. Zo heb ik al heel wat veldslagen en andere gebeurtenissen uit die tijd in een heel ander daglicht gezien. Maar ook van talloze andere oorlogen heb ik veel informatie, liefst ook van beide partijen. Van de Frans-Vietnamese oorlog in de vijftiger jaren heb ik het Vietnamese verslag. De Punische oorlogen, van de Romeinen tegen Carthago, onder andere onder leiding van Hannibal met zijn olifanten, heb ik behoorlijk gedocumenteerd, al is mijn kennis van het oud-Carthaags beperkt. En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.
Een grondoorlog in Europa, tussen grote mogendheden, hebben we al heel lang niet meer gehad en dat maakt de Russisch-Oekraiense oorlog van dit moment voor mij erg interessant. Ik herken vaak het taalgebruik van partijen en wat dan dan in werkelijkheid kan betekenen en dat is vaak anders dan wat journalisten ervan maken. Ook zie ik veel kenmerken terug van de Russische strijdwijze in WO II met de daarbij behorende propaganda aan beide zijden. Toeval wil dat ik nu (30.4.22) bezig ben met de Zevende Duitse Pantserdivisie met hun terugtocht door de Oekraïne en herken vele plaatsen en problemen die er toen ook waren, van logistiek (o.a. wapens, munitie, voedsel, brandstof), bewapening, reserves, en transportproblemen: zeer drassige wegen die geen zwaar materieel kunnen dragen, die er blijkbaar nog steeds zijn.
Wat ik met name aan het laatstgenoemde verslag ontleen is hoe het is gegaan met Duitse krijgsgevangenen in WO bij de Blitzkrieg in mei en juni 1940 tegen het Westen. Van de boeken van Bongers daarover weten we dat er door de Nederlanders toen (mei 1940) zo’n 1600 Duitsers krijgsgevangen zijn gemaakt, van wie er nog net op tijd zo’n 1100 via IJmuiden konden worden afgevoerd naar Engeland. De 500 overigen haalden IJmuiden of een andere zeehaven niet op tijd en moesten dus worden vrijgelaten. Ik heb me altijd al afgevraagd hoeveel Duitse krijgsgevangen in die strijd de geallieerden (Britten, Fransen en Belgen) hebben gemaakt en hoeveel er daarvan naar Engeland zijn afgevoerd. Het verslag van de 7. Panzerdivision geeft daarop het antwoord. Of een antwoord, want een ander bericht daarover ken ik (nog) niet. Volgens dit boek maakten Fransen, Britten en Belgen in die veldtocht 1500 Duitse manschappen krijgsgevangen en daarbij nog eens een dikke 100 officieren. Ze werden, nog altijd volgens deze bron, na de veldtocht allemaal vrijgelaten en geen enkele van hen is naar Engeland afgevoerd. Vooral Britten en Fransen hadden immers alle scheepsruimte nodig, in Duinkerken, maar ook later nog in andere Franse havens, om het eigen vege Britse of Franse lijf te redden. Voor Duitsers was op die schepen geen plaats.
Hoe gaat de Russisch – Oekraïense oorlog nu verder?
Er zijn (uiteraard) meerdere mogelijkheden.
A. De meest wenselijke uitkomst is dat de Oekraïeners kans zien om hun hele grondgebied te bevrijden. Of dat op zeker moment de Russen besluiten zich uit Oekraïne terug te trekken. Dat komt op hetzelfde neer. Dat zal zeker niet zonder slag of stoot gaan en dat kan wel eens een hele tijd gaan duren. Zeker maanden. Rusland zal daarna nog heel lang de paria van de wereld zijn, waarmee zeker de westerse landen geen zaken meer willen doen, en al helemaal niet voor energie, de levensader van Rusland, en dat zal zeker zolang duren als het huidige regime er aan de macht is.
B. Het wordt een langdurige slepende stijd. Het is voor niemand te hopen. Dat wordt een drama voor de voedselvoorziening in de wereld, en natuurlijk vooral voor de mensen daar. Je moet er niet aan denken.
C. De Russen gaan ondanks alle hulp voor de Oekraïners de strijd winnen en gaan het land geheel of grotendeels bezetten. Ik ben ervan overtuigd dat dit ook een rampscenario zal gaan worden en het is zeer de vraag of de westelijke landen, met voorop het Verenigd Koninkrijk en de V.S. dit zullen laten gebeuren. Ik kies bewust voor die volgorde: eerst het V.K. dan de V.S. Al sinds WO II (en waarschijnlijk al langer) heeft het V.K. meer belangstelling voor Oost-Europa gehad dan de V.S. Dat hier het V.K. voor zal gaan blijkt wel uit het feit dat zij dezer dagen niet minder dan 8.000 volgende militairen naar het gebied hebben gestuurd. Ik heb ze niet allemaal geteld, maar de Britten hebben nu bijna evenveel of misschien zelfs wel meer militairen in dit gebied dan de Amerikanen. En dat had ik ook verwacht. Niet de NATO zal dan ingrijpen, want dat mag de NATO statutair helemaal niet, maar wel afzonderlijke landen in een soort ‘coalition of the willing’, zoals dat de afgelopen decennia op meer plaatsen het geval is geweest (Bosnië, Irak, Koeweit). En met name de Britten lijken zich hierop al voor te sorteren.
Ik geloof niet dat er er een kernoorlog zal komen. Ik vergelijk het altijd met het gebruik van gifgas op het slagveld, dat door beide partijen in WO I is gebruikt. Dat had zoveel negatieve gevolgen voor zowel aanvallers als verdedigers, dat geen enkele partij dat in WO II zelfs maar heeft geprobeerd. Ook Hitler niet, voor wie een mensenleven zowel van zijn eigen volk als van alle andere helemaal niets waard was, heeft het niet gedaan. Beginnen met een atoomaanval betekent onherroepelijk ook het einde van de eigen partij. Het is zelfmoord. Zo gek en crimineel zijn de Russen nu ook weer niet.
April 2022.
Wat ik nog niet eerder heb gemeld is dat ik bij diverse bronnen, waaronder de Consumentenbond, heb gevraagd of zij ook weten welke ondernemingen nu nog steeds alle of de meeste commerciële contacten met Rusland hebben gehandhaafd. Dan weet ik ook beter of ik een bepaald product, al dan niet moet laten liggen, in de super. Dat moet iedereen natuurlijk helemaal zelf weten, maar ik wil graag die keus kunnen maken. Bij de Consumentenbond zeggen ze dat niet bij te houden, terwijl ik op de vraag of zij weten wie het dan eventueel wel bijhoudt geen antwoord krijg. Ook heb ik Unilever gevraagd naar hun reactie. Daarop kreeg ik wel een ontvangstbevestiging, maar geen inhoudelijk antwoord meer. En intussen meldt de onvolprezen New York Times, wel wat ik nou zo graag wil weten. Dit is de link: https://www.nytimes.com/interactive/2022/04/07/opinion/companies-ukraine-boycott.html Als je aan het begin van het bericht de kleine link ‘data’ aanklikt komt de hele lijst, ook met alle gradaties. Soms worden namelijk alleen nieuwe investeringen gestopt, soms alle handel en zijn er daarin diverse gradaties. Bij de bedrijven die nog (bijna) alles met Rusland doen horen in elk geval – volgens deze lijst dan – Campina (Italiaans), Bonduelle (Frans), Unilever (Brits), Lacoste, Lenovo, M&M, Red Bull en DSM. Voor het complete overzicht verwijs ik u hier opnieuw naar de complete lijst, die ik hierboven heb aangeduid. Nu weet ik veel beter of en wat ik dan in de super liever laat liggen. Dit mag u van anderen niet weten. Ik heb meteen aan de Consumentenbond en de Telegraaf deze link ook maar doorgestuurd en ben benieuwd wat zij er mee doen.